Seminarium 2013

14 września w Gdyni, Akademia IRU wraz z Pomorskim Stowarzyszeniem Przewoźników Drogowych zorganizowały w ramach projektu DRIVEN i pod hasłem „Działania na rzecz europejskiej harmonizacji szkoleń okresowych zawodowych kierowców ciężarówek”, seminarium poświęcone problemom implementacji w krajach UE, a szczególnie w Polsce, unijnej dyrektywy 2003/59/WE.

W zamyśle autorów pełne wdrożenie Dyrektywy 2003/59/WE dotyczącej wstępnej kwalifikacji i okresowego szkolenia kierowców niektórych samochodów ciężarowych lub autobusów, stworzy warunki jednakowego poziomu szkoleń dla wszystkich kierowców pracujących w Unii, dzięki czemu na jej terenie, a pewnie i innych krajów, powinny istotnie zwiększyć się sprawność ruchu drogowego, bezpieczeństwo przewożonych osób lub towarów i samych środków transportowych oraz zmniejszyć szkodliwość ruchu drogowego dla środowiska.
Formą zapewnienia, że kierowca określonego pojazdu drogowego, zdolny jest wykonywać swoją pracę/zawód na terenie UE zgodnie z ww. oczekiwaniami wszystkich interesariuszy transportu drogowego, będzie uzyskane przez niego Świadectwo Kompetencji Zawodowych (ŚKZ).

W Polsce, prace nad implementacją Dyrektywy 2003/59/WE rozpoczęto w 2006 roku, nakładając obowiązek tzw. kwalifikacji wstępnej kierowców z prawem jazdy kat. D1, D1+E, D lub D+E z dniem 10 września 2008 roku, a rok później kierowców z kat. C1, C1+E, C, C+E. Dla ułatwienia kierowcom uzyskiwania ŚKZ, od kwietnia 2010 roku dopuszczono uzyskanie kwalifikacji wstępnej w trybie przyspieszonym, czyli ze zmniejszonym czasem trwania kursu kwalifikacyjnego z 280 do 140 godzin, a obowiązek zaliczenia pierwszego szkolenia okresowego rozłożono na 5 lat okresu przejściowego, z zastrzeżeniem, że łączny czas trwania takiego szkolenia (35 godzin) – może odbyć się w kilku cyklach trwających nie krócej niż 7 godzin. Jednocześnie Dyrektywa nie zezwala w okresie przejściowym, w żadnym państwie unijnym, na praktyki karania kierowców za nieukończenie takiego szkolenia.
Najbardziej newralgicznym problemem uznawania ŚKZ jest rzeczywisty poziom umiejętności i wiedzy okazicieli takich certyfikatów. W wielu krajach obowiązek ten już teraz wywołuje ostry sprzeciw, a generuje go przekonanie o istotnych różnicach w faktycznym poziomie szkoleń realizowanych w poszczególnych państwach członkowskich oraz o różnicach w umiejętnościach, wiedzy i uczciwości kadr organizujących i prowadzących te szkolenia. Sprzeciwy te wzmacnia dopuszczona Dyrektywą możliwość uzyskania kwalifikacji wstępnej w dwóch opcjach, tj.: poprzez uczestnictwo w kursie zakończonym pozytywnie rozwiązanym testem bądź wyłącznie poprzez pozytywnie rozwiązany test.
Opcję pierwszą przyjęły Polska, Bułgaria, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Węgry, Włochy, Litwa, Luksemburg, Norwegia, Słowacja, Słowenia, Hiszpania i Szwecja, a pozostałe kraje członkowskie – z wyjątkiem Niemiec, które dopuszczają obie opcje – wybrały opcję drugą.
Zgłaszane są też sprzeciwy wobec uznawania w danym kraju zaświadczenia o częściowym odbyciu szkolenia okresowego (jeżeli odbywa się w cyklach), wydanym w innym państwie członkowskim. Nie mniej Austria, Chorwacja, Cypr, Irlandia, Malta, Estonia, Niemcy, Wielka Brytania i Irlandia Północna, Holandia, Norwegia, Słowenia, Szwajcaria i Belgia zadeklarowały, że w okresie przejściowym będą uznawały takie zaświadczenia, ale będą one sprawdzane, natomiast Czechy, Finlandia, Francja, Węgry, Szwecja, Łotwa, Litwa i Polska takiej deklaracji jeszcze nie złożyły.

Ponad 600 tys. kierowców. W Polsce skalę i wagę problemów oraz wyzwań w terminowej realizacji szkoleń okresowych wyznacza aktualna liczba zarejestrowanych w naszym kraju zawodowych kierowców ciężarówek i autobusów, oszacowana przez Izabellę Mitraszewską z ITS na ok. 625 tysięcy osób. Niepokój o skuteczne i uczciwe przeprowadzenie wymaganych szkoleń generuje także przekonanie o nieadekwatnym do potrzeb potencjale szkoleniowym kadrowym, finansowym, infra- i suprastrukturalnym), ok. 650 Ośrodków Szkolenia oraz ok. 10 tys. Ośrodków Szkolenia Kierowców.
Środowisko i zrzeszenia kierowców samochodów ciężarowych oraz ich pracodawców domaga się lepszych niż dotychczasowe możliwości uzyskiwania kwalifikacji wstępnej przez młodych, aspirujących do takiego zawodu ludzi, w ramach nauki zawodu w odnośnych technikach. Wielu uczestników seminarium uważa, że ustanowienie przez MEN – z rekomendacji MTBiGM – zawodu technik transportu drogowego, nie będzie sprzyjać zasilaniu branży transportu drogowego młodymi, dobrze wykształconymi i umotywowanymi kadrami.
Dobitną tego zapowiedzią jest informacja przedstawiciela MTBiGM, że dopiero w tym roku szkoły zawodowe wykształciły pierwszych i zaledwie ok. 100 techników transportu drogowego. Bohdan Szuszkiewicz, Główny Specjalista d/s Szkoleń w ZMPD, tę smutną informację skomentował poprawką, że wg uzyskanej przez niego w MEN informacji, absolwentów tych było czterokrotnie mniej!

Mniej osób w zawodzie. Z kolei Izabella Mitraszewska przypomniała, że wraz z otwarciem rynków pracy przez najwyżej rozwinięte kraje Unii, w Polsce zaczęła z roku na rok zmniejszać się nie tylko liczba kierowców ogółem, ale i liczba nowych adeptów tego zawodu. Zwiększa się także rozziew pomiędzy popytem na kierowców a ich podażą. Na przykład, do końca 2010 roku przybyło zaledwie 12 tys. nowych kierowców, przy zapotrzebowaniu, szacowanym przez ITS na 20 tys., a przez ZMPD, nawet na 25 tys. kierowców. Jednocześnie drastycznie zmniejszającemu się odsetkowi młodych kierowców, towarzyszy rosnący odsetek (prawie 50 procent), kierowców w wieku przedemerytalnym, z których wielu, ze względu na obniżające się możliwości percepcyjne i finansowe, unika pogłębiania swych fachowych umiejętności oraz wiedzy w ramach nowoczesnych i kosztownych szkoleń.
Dla korzystnego dla wszystkich interesariuszy transportu drogowego w Polsce rozwiązania problemów przedstawianych przez polskich prelegentów na seminarium, niezwykle pomocnymi mogą być doświadczenia i sugestie, którymi podzielili się zagraniczni prelegenci. Były to wyniki i wnioski z realizacji projektu STARTS (Skills, Training and the Road Transport Sektor – Umiejętności, szkolenie i Sektor Transportu Drogowego), które przedstawił Damian Viccars z IRU oraz korzyści dla instruktorów przyłączających się do projektu DRIVEN (Drivers and Road Transport Instructors Vocational European Network – Europejska sieć zawodowych kierowców i instruktorów transportu drogowego), które omówił Patrick Philips, odpowiadający w IRU za sprawy szkolenia (świetnie wypełnił również funkcję moderatora wszystkich sesji).
Z kolei Valerie Herve z francuskiej firmy Promotrans, współpracującej i współorganizującą seminarium z Akademią IRU w ramach projektu DRIVEN, zaprezentowała wyniki i wnioski z realizacji tego projektu we Francji, a Sylvie Cothenet, z tejże firmy, szczegółowo omówiła rekomendowane we Francji cechy profilu instruktora/trenera zawodowych kierowców oraz metody efektywnego nauczania na ŚKZ.

Cenne szkolenia. Niezwykłymi zaletami seminarium okazały się towarzyszące mu warsztaty (odbyły się na terenie Pomorskiego Stowarzyszenia Przewoźników Drogowych), na których zaprezentowano tematykę dwóch szkoleń dla kierowców kategorii C, opracowanych i realizowanych przez instruktorów firmy HSF Logistics oraz możliwość zapoznania się z prezentacjami wszystkich prelegentów, umieszczonymi na stronach internetowych Akademii IRU.

Źródło: "Polska Gazeta Transportowa"